“ขนม” เป็นของกินเล่นยามว่าง เป็นอาหารเบา ๆ มีหลากหลายชนิด หลายรสชาติ หลายรูปแบบ ขนมมีอิทธิพลต่อการกินและชีวิตความเป็นอยู่อย่างมาก “ขนมไทย” มีเอกลักษณ์ด้านวัฒนธรรมของความเป็นไทย นอกจากจะมีความงดงามวิจิตร ละเอียดอ่อน พิถีพิถันในทุกขั้นตอนการทำแล้ว ยังมีรสชาติที่อร่อย หอมกลิ่นพืชพรรณจากธรรมชาติ และกลิ่นอบควันเทียน ขนมไทยทั่วไปจะมีความหวานนำ หรือมีความหวานจนรู้สึกในลิ้นของผู้รับประทาน การทำขนมไทยเป็นเรื่องที่ต้องศึกษาและฝึกฝน ต้องใช้ศิลปะ วิทยาศาสตร์ ความอดทน และความเป็นระเบียบ ความพิถีพิถันในการประกอบเป็นอย่างมาก
ในงานมงคลต่างๆ งานแต่งงาน งานขึ้นบ้านใหม่ งานเปิดร้านใหม่ มักจะมีการหาขนมไทยความหมายมงคล ๙ อย่าง มาเป็นอาหารเพื่อใช้ในพิธีพร้อมทั้งประกอบเลี้ยงให้กับแขกในงาน ขนมแต่ละชนิดยังมีชื่อเรียกที่บ่งบอกถึงคุณค่าและแฝงไปด้วยความหมาย อันเป็นสิริมงคลตามความเชื่อของคนไทยสมัยก่อน วันนี้ลองมาดูชื่อ และความหมายของขนม ทั้ง 9 ชนิดกันเลยดีกว่า
- ทองหยิบ เป็นขนมไทยโบราณสีเหลืองทองที่ทำจากไข่แดงตีจนฟูและนำมาหยดลงในน้ำเชื่อมพอสุกน้ำมาจับจีบใส่ในถ้วยเล็กๆ ให้เหมือนกลีบดอกไม้ สื่อความหมายถึงความมั่งคั่งร่ำรวย ทำการงานสิ่งใดก็จะร่ำรวยมีเงินมีทองใช้ไม่ขาดมือ หยิบเงินหยิบทองสมดังชื่อทองหยิบ
- ทองหยอด ขนมไทยที่มีลักษณะคล้ายหยดน้ำ ทำจากไข่แดงสีเหลือง แล้วนำไปหยอดลงในน้ำเชื่อมเดือด โดยความหมายจะสื่อถึงทอง จึงมักนำมาใช้ประกอบในพิธีมงคลต่าง ๆ หรือมอบเป็นของขวัญในโอกาสสำคัญ ๆ แทนคำอวยพรให้ร่ำรวยมีเงินมีทองใช้
- ฝอยทอง ทำมาจากไข่แดงตีฟูใส่ในกรวยร่อนเป็นเส้นลงในกระทะน้ำเชื่อมเป็นแพและพับทบกัน มักนำมาใช้ในงานมงคลต่าง ๆ โดยเฉพาะงานแต่งงาน ซึ่งขั้นตอนการทำจะต้องทำเป็นเส้นยาว ๆ เพื่อสื่อความหมายถึงการครองรักครองเรือนที่ยาวนาน
- เม็ดขนุน เป็นขนมที่ได้แรงบันดาลใจมาจากเม็ดของขนุนจริงๆ แต่ขนมชนิดนี้กลับไม่มีส่วนผสมของขนุนแม้แต่น้อย แต่จะมีรูปทรงที่เหมือนกับเม็ดขนุนของจริง โดยจะเป็นการใช้ถั่วเขียวกวนแล้วเคลือบด้วยไข่แดง ทำให้เวลารับประทานจะได้สัมผัสของถั่วเขียวกวน ไม่หวานจนเกินไป โดยคำว่า “หนุน” ในชื่อขนมซึ่งหมายถึงการหนุนนำซึ่งกันและกัน
- ทองเอก จะมีความพิเศษกว่าขนมทองชนิดอื่นด้วยการติดทองคำเปลวด้านบนของขนม และถือเป็นราชินีแห่งมวลขนมไทยมงคลทั้งปวง โดยคำว่าเอกนั้น สื่อความหมายถึงการเป็นที่หนึ่ง ความก้าวหน้าทางหน้าที่การงาน การได้เลื่อนยศเลื่อนตำแหน่ง
- ดาราทอง ขนมไทยที่มีขั้นตอนการทำที่ค่อนข้างสลับซับซ้อน นิยมทำกันเพื่อใช้ประกอบพิธีการที่สำคัญจริง ๆ เพราะเป็นขนมที่วิธีการรังสรรค์ที่ยากกว่าขนมชนิดอื่น ๆ ดาราทองเป็นที่รู้จักกันในนามของจ่ามงกุฎ สำหรับคำว่าจ่ามงกุฎนั้น หมายถึง ความสง่างาม การเป็นหัวหน้าสูงสุด หรือความมีเกียรติยศในตำแหน่งสูงสุด
- ถ้วยฟู เป็นขนมที่มีสีสันที่สวยงามและน่ารับประทาน โดยมีความหมายถึง “ความฟูฟ่อง” หรือ การเจริญเติบโต และความงอกงาม
- ขนมชั้น ขนมไทยที่จะต้องหยอดเนื้อขนมให้ได้ ๙ ชั้น ซึ่งเลข ๙ นี้เองที่สื่อถึงความเป็นเลขมงคล ชั้นของขนมก็เปรียบเสมือนตำแหน่งชั้นยศที่สูงขึ้น ได้รับการเลื่อนขั้น แสดงถึงความเจริญก้าวหน้า
- เสน่ห์จันทน์ เป็นขนมที่ได้รับแรงบันดาลใจจากลูกจันทร์ คำว่าเสน่ห์จันทน์เป็นคำที่มีสิริมงคล เพื่อแสดงถึงความเป็นที่รัก มีเสน่ห์ มีคนรักและเอ็นดู